ANKARA – Türkiye’nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı’nın 18 günlük uzay seyahati sona erdi. Pek çok boyutuyla tartışılan bu seyahatin ardından Gezeravcı, çalışmalarına İstanbul Üniversitesi ve Türkiye Uzay Ajansı’nda devam ediyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye’nin uzay çalışmalarıyla ilgili bundan sonra ne yapılacağı, çalışmaların ne aşamada olduğuna ilişkin bir soru önergesini yanıtladı.
DEVA Partisi Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, soru önergesinde Milli Uzay Programı’nın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 9 Şubat 2021’de kamuoyuna tanıtıldığını hatırlattı. Ekmen, bu tanıtımda Erdoğan’ın Milli Uzay Programı kapsamındaki 10 hedefi açıkladığını, ilk hedefin gerçekleşme tarihini de 2023 yılı olarak ilan ettiğini söyledi. “2024 yılına girdiğimiz bu günlerde program hedeflerinin ne aşamada olduğu kamuoyu tarafından merak edilmektedir” diyen Ekmen’in önergesinde yönelttiği sorulardan bazıları şunlar oldu:
AY’A İLK TEMAS, UZAY LİMANI İŞLETMESİ
‘Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Ay’a ilk teması gerçekleştirmek’ hedefi başarıya ulaştı mı? Ulaşmadıysa hangi aşamadadır ve ne zaman gerçekleştirilmesi planlanmaktadır?
‘Uzaya erişimi sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak’ hedefi hangi aşamadadır ve ne zaman gerçekleştirilmesi planlanmaktadır?
‘Uzay havası ya da meteoroloji olarak tabir edilen alana yatırım yaparak, uzaydaki yetkinliğimizi artırmak’ hedefi hangi aşamadadır ve ne zaman gerçekleştirilmesi planlanmaktadır?
İLK TÜRK ASTRONOTLA ÖNEMLİ BİR EŞİK GERİDE KALDI
Kaçır’ın önergeye verdiği cevapta ilk Türk astronotun 19 Ocak 2024’te Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderildiği belirtilerek “Böylece ülkemiz ilk kez insanlı uzay operasyonlarında yer alarak bu alanda önemli bir eşiği geride bırakmaktadır” dedi.
GEZERAVCI’NIN DENEYLERİ UZAY EKONOMİSİNDEN PAY ALMAK İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALARIN İLK KARŞILIĞI
Gezeravcı henüz uzaydayken gelen cevapta şu ifadelere yer verildi. “Yaklaşık iki hafta sürecek bu tarihi görev içerisinde önemli üniversite, enstitü ve kurumlarımızın bulunduğu 13 deney astronotumuz tarafından uzay ortamında gerçekleştirilecek ve deney çıktıları bilim camiasına önemli katkı sunacaktır. Uzay ekonomisinden pay almak için çalışmalarını son 20 yıldır artırarak sürdüren ülkemiz, bu çabalarının ilk karşılığını almıştır.”
TÜRKSAT 6A’NIN 2024’TE FIRLATILMASI PLANLANIYOR
Türkiye’nin uzay çalışmalarında çok sayıda uydu ve roket projesinin yer aldığı ve birçok yerli firma ile çalışıldığı bilgisinin verildiği cevapta, “Halihazırda TÜRKSAT’ın haberleşme uyduları ile Göktürk uzaktan algılama uyduları sabit yörüngede hizmet vermektedir. Kendi ürettiğimiz TÜRKSAT 6A uydusunun ise 2024 yılı içinde fırlatılıp yörüngesine yerleştirilmesi planlanmaktadır” denildi.
Gelecekteki gözlem ve haberleşme uydularının yurt içinde üretilmesine yönelik Uydu Montaj, Entegrasyon ve Test (USET) Merkezi kurulduğu ifade edilen cevapta “Yerli uydularımızı uzaya çıkaracak bağımsız ve yerli fırlatma sistemlerimizin tasarlanması hususunda, gerek yurtiçi gerekse yurtdışı ortaklıklar üzerinden çalışmalar sürmektedir” ifadeleri kullanıldı.
AY PROJESİ İÇİN TASARIM VE GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR
Kacır’ın cevabında Ay’a ilk uzay aracını göndermeyi hedefine koyan Ay Projesi’ne de vurgu yapıldı. Cevapta, “Milli Uzay Programı kapsamındaki Ay Projesi için gerekli yerli ve milli Hibrit İtki Sistemi (HIS), uçuş bilgisayarı ve çeşitli yerli uydu ekipmanları tasarım ve geliştirme çalışmalarına devam edilmektedir. Böylece, gözlem ve haberleşme uydu projelerinde elde edilen bilgi ve tecrübe Ay Projesi’ne taşınacaktır” denildi.
ÖNCELİKLİ HEDEF: UZAY LİMANI KURMAK
Uzay Havası Uygulama Merkezi (UHUM)’un 2024 yılı içerisinde kurulmasının öngörüldüğü ifade edilen cevapta şu planlamalara da yer verildi: “Öncelikli hedeflerimiz, uzaya uydu sistemleri götürebilecek roket sistemleri vasıtasıyla uzaya bağımsız erişim sağlamak ve uzay limanı kurma projesidir. Önümüzdeki dönemde insanlı uzay araştırmaları, uzay keşifleri, uzay istasyonları gibi bütün değer zincirinde daha fazla rol üstlenebilmek amacıyla Türk sanayi ve teknoloji ekosisteminin güçlü şekilde desteklenip yönlendirilmesine devam edilecektir.”
MECLİS’E UZAY KANUNU SUNULMASI PLANLANIYOR
Türkiye’de uzay alanında uluslararası bir çalıştay düzenlenmesi, TUA’nın uzun vadeli projeler başlatmasına imkân tanıyacak düzenlemeleri kapsayacak bir uzay kanununun TBMM’ye sunulması ve Ankara’da bir uzay teknoloji geliştirme bölgesi kurulmasının planlandığı da ifade edildi.
UZAY EKOSİSTEMİNİN ÖNEMLİ OYUNCULARINDAN BİRİ OLUNMASI HEDEFİ
Kacır’ın cevabı şu ifadelerle sona erdi: “Önümüzdeki on yıl içerisinde bölgede ve dünyada uzay ekosisteminin önemli oyuncularından biri olunması hedefine doğru kararlı adımlarla ilerlenmektedir.”
